Onlangs raakte ik buiten bij de bibliotheek op de Nieuwstraat aan de praat met Jeroen. Hij kwam net met zijn zoontje de bieb uitlopen terwijl ik in gesprek was met een collega over een gedichtje dat ik geschreven had. Hij hoorde me praten, stopte de nieuwe boekjes weg en sprak me voorzichtig aan omdat hij een boek zou willen schrijven voor kersverse vaders, zo vertelde hij, maar niet wist waar te beginnen. Een boek is het (nog) niet maar een interactie werd een gesprek werd een interview werd een artikel. En dat artikel lees je nu. 

Jeroen van Luijk (45) komt uit Voorschoten en woont inmiddels al jaren in Leiden, vlakbij Centraal Station. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen, een van 6 en een van 8. Zijn vrouw is arts. Hij studeerde bedrijfskunde en is later bij verschillende multinationals aan de slag gegaan. Hij zocht een partner, vond haar en bouwde aan een internationale carrière, met regelmatig reizen en een zeer hoog inkomen. Na de bewogen geboorte van zijn eerste kind heeft hij dit allemaal opgegeven en is hij voltijd vader geworden. Hoe is hij tot die omslag gekomen?   

Van stil verheugen tot ware nachtmerrie

Het begon allemaal met de twintig weken echo. Hier sloeg een stil verheugen om in een ware nachtmerrie. Er bleek een cyste te zitten in een van de longen van het kindje. Deze groeide harder dan het hart en de longen waardoor het kindje in levensgevaar bleek te zijn. De artsen besloten om de cyste leeg te zuigen, wat weer nieuwe risico’s met zich meebracht. Jeroen spreekt over een machteloosheid die ik me maar moeilijk kan voorstellen. 

Jeroens kind is uiteindelijk na 30 weken vervroegd ter wereld gekomen. Direct na de geboorte werd geconstateerd dat de slokdarm geblokkeerd was door de ongelukkige vergroeiing in de embryonale fase van de longkwab. Dat betekende opereren, op zijn eerste momenten op aarde. De aangetaste longkwab werd later alsnog verwijderd waardoor het kindje ironisch genoeg eindelijk ademruimte kreeg.  

Veranderd, maar ongebroken

Na 100 dagen in het ziekenhuis en 8 weken in het Ronald McDonald huis, keerden ze dan eindelijk voor het eerst als gezin terug naar huis. "Het moment na twaalf maanden waarop het eerste danoontje werd gegeten voelde echt als een mijlpaal. Na al onze inspanning en stress was ons kindje dan eindelijk in staat zelf voeding door te slikken. Dit doodnormale moment voelde als een gigantische opluchting en het bracht ons eindelijk ook wat rust.” Want om deze onzekere periode het hoofd te bieden, vertelt Jeroen, hebben hij en zijn partner voornamelijk rationeel gehandeld. Voor het verwerken van emoties was er toen nog weinig ruimte.   

Vanaf het begin kreeg Jeroen rondom de geboorte gelukkig de ruimte van zijn werkgever om deze situatie zijn volledige aandacht te geven. Die extra zorg riep diepe intrinsieke vragen bij hem op. Wat voelt goed voor mij om te doen? De zorg uitbesteden? Doorwerken? Straks regelmatig reizen voor werk? Uiteindelijk heeft Jeroen na enkele maanden wikken en wegen zijn baan opgezegd en is hij voltijd huisvader geworden met de overtuiging dat “niemand beter voor een kind kan zorgen dan zijn of haar eigen ouders.” 

Klaar voor expeditie vaderschap?

Een gezond kindje, een nieuwe rol, een nieuwe koers. Ging dat gelijk goed? “Nou, ouders zullen dit herkennen maar het duurde nog maanden voordat er wat ruimte ontstond om aan mezelf te denken – en nog weer maanden voordat ik die ruimte ook daadwerkelijk durfde te nemen. Eerst maar eens bijslapen, maar dat bleek niet genoeg om me weer goed te voelen. Leuke dingen ondernemen voelde te vroeg. Teruggrijpen naar het leven vóór de kinderen was verleidelijk, maar niet langer passend. Ik was een ‘zorgende ouder’ geworden, heb de waarde en betekenis daarvan gezien en zij rekenen op mij.”  

“In mijn zoektocht naar balans en herstel vond ik verdieping in mijn oude hobby. Van autoliefhebber ontwikkelde ik me op eigen houtje tot automonteur. Het sleutelen bood niet alleen afleiding, maar ook voldoening. Daarnaast startte ik een therapeutisch traject met professionals en besloot ik iets nieuws te leren. Boksen werd een belangrijk onderdeel van mijn herstel. Het maakte me zowel fysiek, mentaal, cognitief als sociaal sterker.  

Een laatste, cruciale stap was mijn deelname aan een mannenweekend. Samen met onbekenden, zonder gedeeld verleden trok ik eropuit en gaf ik mezelf de ruimte om mijn gevoeligheid te omarmen. Die ervaring bood me de bouwstenen voor mijn herstel – een proces dat ik nooit alleen had kunnen doorlopen."  

“Verbroedering stond hier centraal. Door sport, samenwerking en echte aandacht voor elkaar. Vragen en opdrachten zetten aan tot reflectie, en in gesprekken ga je makkelijker de diepte in. Het was een geweldige manier om mezelf beter te leren kennen. Waarin ik werd uitgedaagd op zowel fysieke, mentale en emotionele aspecten van wie ik ben.” 

1000 dagen vaderschap

Regelmatig krijgt Jeroen vragen die hem laten inzien dat het beeld van de zorgzame man en betrokken vader zeldzaam is. Dat daar voorbeelden en verhalen missen. Vragen zoals: ‘Ah, dus U bent de huisvrouw?’ of opmerkingen als ‘Oh, relaxed dat jij niet hoeft te werken’ laat hij inmiddels van zich afglijden. Want Jeroen weet nu wat vrouwen al generaties lang weten: zorg dragen voor kinderen is ontzettend zwaar, maar essentieel voor diens kansen en ontwikkeling. En tot op de dag van vandaag ervaart Jeroen hoe dit onbetaalde werk de band met zijn kinderen doet bloeien en zijn eigen bestaan verrijkt. Stoppen met zijn drukke baan is voor Jeroen zelf zeker de juiste beslissing geweest. 

Zoveel mogelijk mee te maken van de ontwikkeling van een nieuw leven, van je eigen kind, dat is wat Jeroen elke vader gunt. Daarom zet hij zich nu in om de nieuwsgierigheid bij nieuwe vaders zo veel mogelijk aan te wakkeren. Hij richt zich daarbij op de eerste 1000 dagen van het vaderschap. Want het is in deze periode, vertelt Jeroen, dat een vader de zaadjes plant voor de rest van zijn leven, het leven samen met je kind. Bovendien kan de aanwezigheid van vaders een immense impact hebben. Een open en aandachtige vader in de buurt, vergroot aangetoond de kansen voor een kind om zich prettiger te kunnen ontwikkelen.  

Fathers of success

Daarbij hoort ook dat Jeroen zich hard maakt om de huidige beeldvorming over succes, mannelijkheid en vaderschap te bevragen. In media en maatschappij zien we succes graag samen met geld, met hard en efficiënt werken. En de niet te vergeten hardnekkige mannelijke statussymbolen als macht, een sterke fysiek, auto’s en villa’s. “Dat is achterhaald, dat weten we” zegt Jeroen “maar wat is dan je echte nalatenschap? Wat wil je achterlaten behalve spullen?” 

In zijn expeditie naar vaderschap heeft Jeroen zijn koers in ieder geval gevonden, een pad van liefde, toewijding en betekenis. Zowel voor zijn kinderen als voor aspirerende of jonge vaders. In zijn reis inspireert hij anderen om ook meer zorg te dragen en vooral om vaderschap bespreekbaar te maken voor een gelijkwaardigere rolverdeling. Jeroen blijft lezen, blijft ontmoeten, geeft lezingen en host een podcast om dit te doen. Momenteel zet hij een terugkerende bijeenkomst op waar hij een groep nieuwe vaders een voorzet geeft voor een krachtige start in die eerste duizend dagen. Om samen de zoektocht te starten naar het antwoord op de levensvraag: 

“Wat betekent het nou echt om een betrokken en succesvolle vader te zijn?”